Dr hab. Agata Różańska - CAMK, PAN, Warszawa
Streszczenie: Celem wykładu jest przedstawienie obecnego stanu astronomii rentgenowskiej. Ta dziedzina nauki, choć młoda, rozwija się niesłychanie szybko. Liczba znanych źródeł, obserwowanych rengenowsko, wzrosła o czynnik tysiąc w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, a co ważniejsze, okazało się, że rentgenowsko świecą obiekty prawie wszyskich typów - od planet, komet, do gramad galaktyk i kwazarów. W dobie szerokopasmowych obserwacji, dane rentgenowskie stanowią ważny element w badaniu ekstremalnych właściwości fizycznych prawie wszystkich źródeł. Wykład zacznę od przedstawienia teleskopów rentgenowskich oraz metod pozyskiwania danych. Następnie przedstawię status galaktycznych i pozagalaktycznych źródeł promieni X. Podczas wykładu, planuję wprowadzenie interaktywnych sesji przy użyciu komputera.
Materiały z wykładów:
-
Wykład 1 (pdf, po angielsku)
Wstęp opisujący najważniejsze wydarzenia, które przyczyniły się do dynamicznego rozwoju astronomii rentgenowskiej. Pierwsza część wykładu - teleskopy. Omówione zostały liczniki proporcjonalne jako detektory promieni X. -
Wykład 2 (pdf, po angielsku)
Wykład drugi omawia sposoby tworzenia obrazu rentgenowskiego za pomoca detektorów nieskupiajacych: liczników proporcjonalnych wieloanodowych, mechanicznych kolimatorów i masek kodujących. - Wykład 3 (pdf, po angielsku)
W wykładzie trzecim omówię układy optyczne stosowane w teleskopach rentgenowskich. Przedstawię główne problemy związane z zastosowaniem luster do skupiania promieni X. - Wykład 4 (pdf, po angielsku)
Przedstawiam zasady działania płytki CCD, używanej do detekcji obrazu rentenowskiego teleskopu. -
Wykład 5 (pdf, po angielsku)
W wykładzie przedstawione zostały sposoby na zwiększenie rozdzielczości energetycznej obserwacji w zakresie miękkich promieni X (<10 keV), likwidowanie szumu w płytkach CCD, szczeliny w spektroskopii rentgenowskiej oraz przyszłościowe kalorymetry. -
Wykład 6 (pdf, po angielsku)
Rozkład Poissona oraz rozkład normalny, propagacja błędów. -
Wykład 7 (pdf, po angielsku)
Wykład omawia podstawowe zbiory z danymi używane do redukcji sygnału z satelity rengenowskiego. -
Wykład 8 (pdf, po angielsku)
Analiza danych rentgenowskich, archiwa, katalogi, programy. -
Wykład 9 (pdf, po angielsku)
Wykład przedstawia ogólne zasady analizy danych źródeł rozciągłych z naciskiem na odejmowanie różnych rodzajów tła rentgenowskiego. Wstęp do statystyki omawia zasady testu metody najmniejszych kwadratów. - Wykład 10 (pdf, po angielsku)
Wykład zaczyna omawianie procesów fizycznych odpowiedzialnych za promieniowanie rentgenowskie z różnych obiektów astrofizycznych, zaczynając od Słońca poprzez komety, planety, oraz gwiazdy, w których zachodzą reakcje termojądrowe. - Wykład 11 (pdf, po angielsku)
Wykład omawia emisję rentgenowską z gwiazd młodych typu TTauri, białych karłów, zmiennych kataklizmicznych, oraz pulsarów i izolowanych gwiazd neutronowych. - Wykład (12 (pdf, po angielsku)
Wykład opowiada o najaktywniejszych rentgenowsko obiektach: X-ray Binaries. Rentgenowskie układy podwójne w większości wypadków posiadają gorący dysk akrecyjny, który świeci w promieniach X. Akrecja zachodzi na czarną dziurę bądź gwiazdę neutronową. Obiekty te przejawiają przeróżne rodzaje zmienności rentgenowskiej od wybuchów na powierzchni gwiazdy neutronowej do niestabilności w dysku akrecyjnym. - Wykład 13 (pdf, po angielsku)
Na kolejnym wykładzie prezentuję naturę promieniowania rentgenowskiego w pozostałościach po wybuchach supernowych, ośrodka międzygwiazdowego, oraz centrum naszej Galaktyki. - Wykład 14 (pdf, po angielsku)
Opowiada o promieniowaniu rozproszonym z obszarów międzygwiazdowych, o emisji rentgenowskiej z pobliskich galaktyck oraz odległych gromad galaktyk. - Wykład 15 (pdf, po angielsku)
Wykład ostatni omawia aktywne jądra galaktyk i ich wkład do tła rentgenowskiego.
