Ultrajasne źródła rentgenowskie (z angielskiego ULXy), są obiektami nie znajdującymi się w jądrach goszczących ich galaktyk, których obserwowane jasności przewyższają wartość 1039erg/s, odpowiadającą jasności Eddingtona, wytworzoną przez akrecję na czarna dziurę o masie około 10 mas Słońca. Z powodu tych, definiujących je, własności uważano początkowo, że ULXy zawierają tzw. Czarne Dziury o Masach Pośrednich, a więc zawartych między 100 a 10 000 masami Słońca, ale potem okazało się jednak, że wszystko wskazuje na to, że ULXy są zwykłymi podwójnymi układami rentgenowskimi, obserwowanymi w wyjątkowym i krótko trwającym stadium ich ewolucji. Większość astrofizyków pracujących w tej dziedzinie zakładała przy tym, że ciała zwarte, na które w ULXach zachodzi akrecja, są wyłącznie czarnymi dziurami. Założenie to zostało podważone przez Bachettiego i kolegów (2014), którzy przy użyciu satelity NuStar, odkryli, że ULX X-2 w galaktyce M82, którego jasność jest 100 razy większa od jasności Eddingtona, jest pulsarem rentgenowskim o okresie 1,37 sekundy, a więc szybko rotującą gwiazdą neutronową. Andrew King z Uniwersytetu w Leicester i Jean-Pierre Lasota z Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika i Instytutu Astrofizyki w Paryżu (King & Lasota 2016), wykazali, że właściwości tego układu można w sposób naturalny opisać posługując się prostym modelem, według którego promieniowanie źródła rentgenowskiego, w którym zachodzi super-Eddingtonowska akrecja, jest emitowane w formie wąskiej wiązki, zakładając, że pole magnetyczne gwiazdy neutronowej jest słabsze (~1011 Gaussów) niż w nowonarodzonych pulsarach. Osłabienie pola magnetycznego spowodowane jest akrecją materii na powierzchni gwiazdy neutronowej, więc dalsza akumulacja masy powinna doprowadzić do całkowitego zaniku pulsacji czyniąc układ nieodróżnialnym od ULXów zawierających czarne dziury. King i Lasota uważają, że pokaźna część ULXów może zawierać gwiazdy neutronowe, zgodnie z zawartością tych zwartych ciał niebieskich w populacji podwójnych źródeł rentgenowskich, z których się wywodzą. Model Kinga i Lasoty przewiduje, że statystycznie najbliższe źródło tego typu o odpowiedniej orientacji wiązki promieniowania, powinno znajdować się w odległości około 5,6 Mpc, podczas gdy, w zgodzie z tym oszacowaniem, odległość do galaktyki M82 wynosi 4 Mpc.
Zdjęcie: Ultrajasna galaktyka M82.
