Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Forma hybrydowa: "na żywo" / Zoom / YouTube (szczegóły poniżej).
Pulsary to obiekty wysyłające impulsy w równych odstępach czasu. Już ta własność wskazuje, że są to obiekty niezwykłe, o cechach niespotykanych na Ziemi. Gwiazdy neutronowe, bo one są pulsarami, charakteryzują się gęstością wielokrotnie przewyższającą gęstość jąder atomowych, nieosiągalną w laboratoriach. Przedstawię możliwe konsekwencje coraz dokładniejszych obserwacji gwiazd neutronowych dla opisu własności gęstej materii jądrowej.
Rejestracja na spotkanie w Zoom ♦ Instrukcja dla użytkowników Zoom.
Swayamtrupta Panda (CAMK, Warszawa)
From the dense molecular nurseries to the violent stellar deaths, a star's life cycle can be summarized pictorially by the indispensable Hertzsprung-Russell (HR) diagram. Galaxies are, after all, the culmination of stars and star clusters - some dormant, others are active. Do they also have a life-cycle similar to their stellar counterparts? An HR-like diagram for active galaxies?
Wykład w języku angielskim.
Z powodu choroby prelegenta dzisiejszy wykład jest ODWOŁANY
Janusz Ziółkowski (CAMK, Warszawa)
14 września 2015 r. w odległości ok. 1200 milionów lat świetlnych od nas zderzyły się dwie czarne dziury o masach 36 M⊙ i 29 M⊙. Powstała jedna czarna dziura o masie 62 M⊙. 3 M⊙ zostały zamienione na energię fal grawitacyjnych. Przez 0.1 sek obiekt wysyłał w kosmos 50 razy więcej energii niż cała reszta Wszechświata !
Leszek Zdunik (CAMK, Warszawa)
Wiadomo, że eksperymentalna fizyka jądrowa (badanie własności jąder atomowych na Ziemi) jest ogromnym źródłem wiedzy koniecznej przy teoretycznym badaniu własności gwiazd, galaktyk i innych obiektów astronomicznych. W trakcie wykładu spróbuję przedstawić zagadnienie odwrotne - na ile obserwacje gwiazd i ich własności pozwalają nam badać jądra atomowe i odpowiadać na pytania i problemy fizyki jądrowej, których na podstawie "ziemskich" eksperymentów nie bylibyśmy w stanie rozwiązać.
Arkadiusz Olech (CAMK, Warszawa)
Przedstawiona zostanie ewolucja naszej wiedzy o tym jak zmieniało się nasze wyobrażenie o Układzie Słonecznym. Omówiony zostanie system geocentryczny, rewolucja kopernikańska, prawa Keplera, odkrycia pierwszych komet okresowych, planetoid, planet poza orbitą Saturna, pasa Kuipera oraz pierwszej planetoidy miedzygwiazdowej.
Radosław Smolec (CAMK, Warszawa)
Przedstawię najnowsze i najciekawsze wyniki badań Układu Słonecznego, uzyskane dzięki misjom sond kosmicznych.
Justyna Średzińska (CAMK, Warszawa)
Podczas wykładu postaram się przybliżyć różne zjawiska w naszym układzie Słonecznym jak i całym Wszechświecie, które przypominają wojnę między kosmicznymi rebeliantami. Chociażby wielkie bombardowanie, które miało miejsce około 3,8 do 4,1 miliarda lat temu, czy taniec dwóch gwiazd kataklizmicznych, nieuchronnie zbliżające się do katastrofy. W przestrzeni między planetami, układami gwiazd, galaktykami codziennie dochodzi do bitew, które pustoszą i zmieniają ich wizerunek. Jednocześnie pozwalają na zmiany i produkcję nowych pierwiastków uwalnianych do przestrzeni międzygalaktycznej. Kto wygra w tym starciu a kto jest największym przegranym?
Henryka Netzel (CAMK, Warszawa)
Rozgwieżdżone niebo oraz Droga Mleczna to piękne widoki, które niestety można podziwiać jedynie z dala od dużych miast. Jest to spowodowane nadmierną emisją światła pochodzącą z terenów zurbanizowanych, która powoduje pojaśnienie naturalnego nocnego nieba. To zjawisko nazywamy zanieczyszczeniem światłem. Efekt ten jest szczególnie uciążliwy dla astronomów oraz miłośników ciemnego nieba, ponieważ zbyt jasne niebo powoduje, że obserwacje obiektów są znacznie utrudnione. Nie jest to jednak jedyny negatywny skutek zanieczyszczenia światłem. Podczas prezentacji przybliżę problem zanieczyszczenia światłem, jego skutki oraz w jaki sposób je badamy.
Alex Markowitz (CAMK, Warszawa)
NASA's Cassini mission undertook the first in-depth, up-close study of Saturn: Cassini was the first spacecraft to orbit Saturn, producing multiple new science discoveries from 2004 until the end of the mission in 2017. It yielded new insight into Saturn's complicated ring system, its array of moons (most notably Titan and Enceladus), as well as the planet itself. I will review some of the legacy science highlights from the mission, with a focus on the final year of the mission.
Uwaga: wykład w języku angielskim.
Cezary Gałan (CAMK, Warszawa)
Każdy zapewne widywał tęczę, rzadziej może halo, niektórzy zaś glorię lub tzw. zielony promień podczas zachodu Słońca. Są to zjawiska naturalnego rozszczepienia światła, które możemy podziwiać w sprzyjających warunkach atmosferycznych gdy znajdziemy się w odpowiednim miejscu i czasie. Opowiem o mechanizmach powstawania tych zjawisk oraz o tym jak astronomowie wykorzystując zjawisko dyfrakcji przekształcają światło zbierane teleskopem w widmo, które stanowi analog takiej tęczy lecz ujawniającej nieporównanie większe bogactwo detali w postaci menażerii linii widmowych. Analiza cech tych widm pozwala wydobyć szereg informacji o Słońcu, gwiazdach i ich otoczeniu, a także mnogości innych obiektów kosmicznych.
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
Zasada Kopernikańska to jedno z podstawowych założeń współczesnej kosmologii. Powiada ona, że żaden obserwator we Wszechświecie nie jest wyróżniony, Kosmos jest (w dużej skali) jednorodny i izotropowy. Dlaczego jednak obowiązujące w nim prawa przyrody są takie, a nie inne? Dlaczego stałe fizyczne mają takie wartości jakie mierzymy? Na te pytania próbuje odpowiedzieć Zasada Antropiczna (ZA). Mówi ona, że prawa fizyki są takie, by możliwe było powstanie życia (istnienie obserwatora). Moim zdaniem ZA jest błędna, a na pewno też sprzeczna z "metodą naukową". Istnieją jednak zadziwiające zbiegi okoliczności w otaczającej nas przyrodzie, które umożliwiają nie tylko powstanie życia ale i rozwój nauki. O tych zbiegach okoliczności opowiem w trakcie wykładu.
Elżbieta Zocłońska (CAMK, Warszawa)
Praca astronoma to nie tylko nocne obserwacje gwiazd. W czasie złej pogody analizujemy dane zebrane podczas wcześniejszych obserwacji a z warszawskiego CAMKu mamy dostęp do satelitów obserwacyjnych BRITE, które obserwują gwiazdy w sposób ciągły, niezależnie od pogody, ponieważ umieszczone są na orbicie czyli ponad chmurami. W czasie wykładu przedstawię w jaki sposób badamy gwiazdę Epsilon Perseusza.
Mirosław Giersz (CAMK, Warszawa)
Zaobserwowane ostatnio (przez obserwatoria fal grawitacyjnych aLIGO i VIRGO) zlewanie się układów podwójnych dwóch czarnych dziur i gwiazd neutronowych zapoczątkowało nowy rozdział w astronomii obserwacyjnej. Otworzyło to znacznie szersze możliwości obserwacji Wszechświata i testowania teorii fizycznych. Podczas wykładu omówione zostaną różne kanały powstawania układów podwójnych gwiazd neutronowych i czarnych dziur, w zależności od środowiska, w którym one ewoluują. Przedyskutowane zostaną także wnioski wynikające z porównania teoretycznych i obserwacyjnych temp zlewania się tego typu układów podwójnych.
Bożena Czerny (CAMK, Warszawa)
Obserwacje astronomiczne wskazują, że ekspansja Wszechświata przyspiesza. Odpowiedzialna za ten efekt jest tajemnicza "ciemna energia". Jak badamy Wszechświat? Czym jest ta ciemna energia - czy to zapomniana stała kosmologiczna wymyślona przez Einsteina, czy też energia próżni? O tym wszystkim opowiem w swoim wykładzie.
Krystian Iłkiewicz (CAMK, Warszawa)
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
O astronomii, podobnie jak innych badaniach podstawowych, często mówi się, że są wartością samą w sobie, że zaspokajają głębokie ludzkie potrzeby poznawania świata i jak sztuka, nie wymagają dalszego uzasadniania. Jednak astronomia, podobnie jak fizyka teoretyczna, biofizyka i inne nauki przyrodnicze przynosi też ogromne korzyści praktyczne. Najczęściej w postaci rozwoju nowych technologii, łączności, technik pomiarowych, przetwarzania informacji i wielu, wielu innych. W trakcie wykładu przedstawione będą wybrane przykłady takich korzyści z astronomii.
José Ortuño-Macias (CAMK, Warszawa)
Everyone has seen astonishing pictures of auroras occurring at high latitude Earth's regions. However, energetic solar weather events known as solar storms are able to disable communication and power supply systems. Hence, learning about the interaction between Earth's magnetosphere and solar wind, that drives such phenomena, is of great relevance. During this lecture I will talk about how the Sun's and Earth's magnetic fields interact and the currently ongoing Magnetosphere Multiscale Mission (MMS) lead by NASA which is gathering the most detailed information about the Earth's magnetosphere.
Wykład w języku angielskim.
Paweł Moskalik (CAMK, Warszawa)
Alosza Pamiatnych (CAMK, Warszawa)
Nowe i coraz bardziej popularne Bulwary Wiślane w Warszawie, moim zdaniem, są idealnym miejscem na taki projekt - umieszczenie wzdłuż bulwarów modeli planet Układu Słonecznego o wymiarach i w odległościach w skali 1 : 1 000 000 000 (jeden do miliarda). W takiej skali odległość Ziemi od Słońca wynosi 150 metrów, a odległość Neptuna do naszej gwiazdy - 4.5 km. Wiele stolic europejskich i innych miast ma podobne modele (z odpowiednimi opisami), które odgrywają znaczną rolę edukacyjną. W samej Bawarii podobnych modeli jest ponad 20. W Polsce też jest kilka, najbardziej znany - to między schroniskami Orle a Chatką Górzystów w Górach Izerskich, stworzony przez astronomów z Wrocławia. Chciałbym omówić możliwość powstania takiego modelu na nadwiślańskich bulwarach, a także przedstawić przykłady istniejących modeli w kilku miejscach w Europie.
Krzysztof Nalewajko (CAMK, Warszawa)
Andrzej Sołtan (CAMK, Warszawa)
Michał Różyczka (CAMK, Warszawa)
Paweł Haensel (CAMK, Warszawa)
Historia: błysk gamma z 5 marca 1979 w Wielkim Obłoku Magellana i trudnosci w jego interpretacji. Obserwacje tajemniczych powtarzających się błysków gamma i anormalnych pulsarów rentgenowskich. To magnetary! Narodziny oraz krótkie i dramatyczne życie magnetarów.
Dominik Gronkiewicz (CAMK, Warszawa)
Będzie trochę o astronomii rentgenowskiej, trochę rozpadających się satelitów, trochę o misji Athena...
Marek Sikora (CAMK, Warszawa)
Arkadiusz Olech (CAMK, Warszawa)
