Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Black holes are among the most enigmatic objects in the Universe, and their mergers are some of the most energetic events ever observed. With the advent of gravitational wave astronomy, we now have a new window into these cosmic collisions. This talk explores how star clusters—dense environments where stars are born and interact—serve as natural factories for producing merging black holes. We begin with an introduction to black holes, gravitational waves, and the groundbreaking discoveries made by the LIGO-Virgo-KAGRA collaboration through ground-based gravitational wave detectors. Then, we delve into the physics of star clusters, discussing how dynamical interactions in these dense and crowded environments lead to black hole binaries that eventually merge due to gravitational wave emission. Through computer simulations, we explore how these binaries form and evolve, shedding light on the origin of some of the black hole mergers detected by gravitational wave observatories.By understanding the role of star clusters, we can better interpret current observations and prepare for future discoveries with planned space-based gravitational wave detectors like LISA.
Wykład w języku angielskim.
Grzegorz Pietrzyński (CAMK, Warszawa)
28 listopada 2023 r. świętowaliśmy inaugurację polskiego obserwatorium astronomicznego - Obserwatorium Cerro Murphy w Chile. Obserwatorium to zarządzane przez Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN umiejscowione jest w bardzo szczególnym miejscu, w samym sercu pustyni Atakama na wysokości około 2850 mnpm. Jest to najlepsze miejsce na ziemi do prowadzenia obserwacji astronomicznych. W czasie mojego wykładu opowiem o historii powstania tego obserwatorium, obecnie prowadzonych badaniach naukowych oraz ambitnych planach rozbudowy.
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
Czas, co to jest? Św. Augustyn miał powiedzieć: "gdy nikt mnie nie pyta, wiem co to jest, gdy mnie zapyta, nie wiem". Wszyscy posługujemy się pojęciem czasu, mierzymy go np. kieszonkowymi zegarkami czy telefonami komórkowymi. Używamy tego pojęcia do rejestrowania naszej pamięci o przeszłości i czynienia planów na przyszłość. Podstawową własnością czasu jest to, że "płynie" on w jednym kierunku, od przeszłości, ku przyszłości, że "nic dwa razy się nie zdarza". Inne własności są mniej powszechnie znane, np. względność czasu. Mało kto wie, że bez znajomości tej własności nie działałaby sieć GPS, nie możliwe byłyby globalne systemy telefoniczne czy finansowe. Choć dokładność pomiarów czasu jest niezwykła, mimo to fizycy wciąż nie mogą podać definicji czasu, wyjaśnić jego własności. O tych problemach będzie ten wykład.
Marek Górski (CAMK, Warszawa)
Stała Hublle'a to jedna z najważniejszych stałych we współczesnej astronomii, która mówi nam o wieku i rozmiarze obserwowanego wszechświata. Po ponad 100 latach od pierwszych pomiarów stałej Hubble'a, mierzymy jej wartość z dokładnością kilku procent - jednak wyniki te nie zgadzają się z innymi wyznaczeniami opartymi o obserwacje mikrofalowego promieniowania tła. W czasie wykładu opowiem jakie mogą być konsekwencje tych rozbieżności a także jaki jest wkład polskich astronomów w tych badaniach oraz dlaczego kluczowe mogą się okazać badania prowadzone w polskim obserwatorium Cerro Murphy w Chile.
Leszek Zdunik (CAMK, Warszawa)
Pulsary to obiekty wysyłające impulsy w równych odstępach czasu. Już ta własność wskazuje, że są to obiekty niezwykłe, o cechach niespotykanych na Ziemi. Gwiazdy neutronowe, bo one są pulsarami, charakteryzują się gęstością wielokrotnie przewyższającą gęstość jąder atomowych, nieosiągalną w laboratoriach. Przedstawię możliwe konsekwencje coraz dokładniejszych obserwacji gwiazd neutronowych dla opisu własności gęstej materii jądrowej.
Paweł Moskalik (CAMK, Warszawa)
Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba to największy teleskop umieszczony w przestrzeni kosmicznej. Prowadzi obserwacje w podczerwieni. Wykład będzie poświęcony historii, konstrukcji i najważniejszym wynikom naukowym uzyskanym dzięki Teleskopowi Jamesa Webba od dnia startu do dziś.
Alex Markowitz (CAMK, Warszawa)
T Corona Borealis (T CrB) is a red giant/white dwarf binary system that undergoes massive outbursts once every 80 years, and the next eruption is imminent. The system will rapidly increase in brightness by a factor of over 1000, become visible to the unaided eye, and it will be the brightest nova outburst observed since Nova 1500 Cyg in 1975 -- but peak brightness will only last several days. I will review the mechanics of mass transfer and ignition in recurrent nova eruptions, what we know about T CrB's activity and previous eruptions, as well as how to locate and view T CrB in the sky.
Wykład w języku angielskim.
Lecture will be given in English.
Transmisja w 
Miljenko Čemeljić (CAMK, Warszawa)
Dzięki nowym teleskopom naziemnym i kosmicznym, astronomowie robią duże postępy w obserwacjach. Opowiem jak astrofizycy starają się nadążać za nimi i dzięki zaawansowanym symulacjom numerycznym robią coraz to dokładniejsze modele teoretyczne, tłumacząc co tak naprawdę widzimy i dlaczego. Artyści też dokładają starań swoimi umiejętnościami, wizualnie przedstawiając to czego naukowcy jezcze nie potrafią zupełnie ująć w równaniach lub symulacjach. Pokaże przykłady gdzie artyści nawet wyprzedzili naukowców.
Wykład w Sali Wykładowej w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika, PAN, ul. Bartycka 18, 00-716 Warszawa. Dojazd autobusem nr 108 z Pl. Trzech Krzyży, lub nr 167 z Mokotowa. Z powodów technicznych nie będzie transmisji w Internecie.
Vikram Kumar Jaiswal (Centrum Fizyki Teoretycznej, PAN, Warszawa)
Active Galactic Nuclei (AGN) are some of the most energetic and mysterious objects in the universe. They are located at the centers of certain galaxies and can outshine entire galaxies due to their intense energy output. In this discussion, we will explore what makes these galactic cores "active" and why they are significant in the fields of astrophysics and cosmology. We will examine the fascinating process by which matter spirals around supermassive black holes, which are the source of AGN's immense power. We'll discuss how AGN emit energy across the entire electromagnetic spectrum, from radio waves to X-rays, and what this reveals about the extreme conditions present at their cores. Additionally, we will explore the different types of AGN, including quasars, blazars, and Seyfert galaxies, and how they contribute to our understanding of galaxy evolution and the early universe.
Wykład w Sali Wykładowej Centrum Astronomicznego im Mikołaja Kopernika, PAN, ul. Bartycka 18, 00-716 Warszawa. Z powodów technicznych nie będzie transmisji w Internecie. Wykład w języku angielskim. Możliwość zadawania pytań i wygłaszania komentarzy po polsku.
Milena Ratajczak (Obserwatorium Astronomiczne, Uniwersytet Warszawski)
Misja Rosetta, zainicjowana przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA), była jednym z najważniejszych wydarzeń w historii badań kosmicznych. Dziesięć lat po historycznym spotkaniu z kometą 67P/Churyumov-Gerasimenko, analiza danych misji wciąż dostarcza cennych informacji na temat ewolucji Układu Słonecznego. W trakcie wystąpienia omówione zostaną wyzwania, z jakimi mierzyła się misja Rosetta oraz jej kluczowe odkrycia. Szczególny nacisk zostanie położony na znaczenie tych odkryć dla przyszłych misji kosmicznych oraz na nowy poziom komunikacji naukowej, osiągnięty dzięki działaniom kreatywnych popularyzatorów nauki.
.jpg)
