small pl CAMK logo

Treść wpisu

Data utworzena: ,   Data archiwum:

Małomasywny zaćmieniowy układ podwójny ASAS-011

Pomimo, iż gwiazdy małomasywne (lżejsze od Słońca karły typów widmowych K i M) są najliczniejsze w naszej Galaktyce, są one stosunkowo słabo poznane. Wynika to z ich małej jasności i trudności obserwacyjnych z tym związanych. Bardzo mało jest znanych przypadków takich gwiazd w zaćmieniowych układach rozdzielonych – parach gwiazdowych, dzięki którym możemy bezpośrednio wyznaczyć podstawowe parametry gwiazd, takie jak ich masy, promienie czy temperatury. Ponadto, nasze modele budowy i ewolucji najczęściej nie odtwarzają poprawnie tych wartości, przewidując zwykle mniejsze rozmiary i większe temperatury gwiazd, niż to się obserwuje. Dlatego właśnie każdy nowy małomasywny układ zaćmieniowy jest bardzo cenny dla teoretyków.

Jednakże nowo odkryty i niedawno opisany układ ASAS J011328-3821.1 A (w skrócie ASAS-011) jest unikatem nawet w tej grupie rzadkich obiektów. W skład pary zaćmieniowej, o okresie orbitalnym 0,45 dnia, wchodzą gwiazdy o masach 0,61 i 0,45 masy Słońca. Stosunek mas składników (około 0,73) jest zatem sporo niższy niż dla większości znanych układów podwójnych, co jednocześnie sprawia, że trudniej jest odtworzyć parametry tej pary za pomocą modeli ewolucji gwiazdowej. Dodatkowo tuż obok zaćmieniowej pary A widoczny jest słabszy składnik B, dla którego również można wyznaczyć niektóre parametry i próbować je odtworzyć jednocześnie z parametrami pary zaćmieniowej. Oznacza to, że testowanie modeli budowy i ewolucji gwiazd na przykładzie ASAS-011 jest dużo bardziej wymagające niż w przypadku większości znanych układów podwójnych. Oprócz tego istnieją przesłanki za tym, że składnik B sam w sobie jest układem podwójnym, składającym się z dwóch gwiazd o masach bliskich 0,5 masy Słońca. Do tej pory znane były tylko dwa obiekty o podobnej konfiguracji.

Odkrycie ASAS-011 jest wynikiem przeglądu spektroskopowego dużej próbki zaćmieniowych układów podwójnych z katalogu ASAS, prowadzonego przez astronomów z CAMK PAN: K. G. Hełminiaka, M. Konackiego, M. Różyczkę, J. Kałużnego, M. Ratajczak, J. Borkowskiego, P. Sybilskiego przy współpracy z naukowcami z Chile i USA.

Czytaj cały artykuł.

Archiwa


Kategorie