W dniu 28 września br. odbyła się w obserwatorium High Energy Stereoscopic System (H.E.S.S.) w Namibii uroczystość inauguracji teleskopu H.E.S.S. II. W uroczystości udział wzięli m. in.: Minister Edukacji Republiki Namibii dr Abraham Iyambo, Zastępca Rektora Uniwersytetu Namibijskiego prof. Lazarus Hangula, przedstawiciel niemieckiego Max Planck Gesellschaft prof. Eberhard Bodenschatz, przedstawiciel francuskiego CNRS prof. Jacques Martino, Ambasador Republiki Francji w Namibii Jean-Louis Zoel, oraz Charge d’Affairs ambasady Republiki Federalnej Niemiec Andre Scholz. Stronę polską reprezentowali: II Sekretarz Ambasady RP w Pretorii pan Witold Majewski oraz delegacja polskich uczonych pod przewodnictwem dr hab. Rafała Moderskiego - koordynatora projektu H.E.S.S. w Polsce. Inauguracja teleskopu H.E.S.S. II została poprzedzona jednodniowymi warsztatami naukowymi poświęconymi przedstawieniu projektu H.E.S.S. oraz konferencją naukową, na której omawiano najnowsze osiągnięcia naukowe projektu. W dniu 30 września br. odbył się również “dzień otwarty” w obserwatorium H.E.S.S., podczas którego zaprezentowano teleskopy systemu H.E.S.S. szerokiej publiczności. Teleskop H.E.S.S. II to największy na świecie teleskop promieniowania gamma najwyższych energii. Jest wyposażony w zwierciadło o średnicy 28m i supernowoczesny detektor światła, w skład którego wchodzi matryca 2048 fotopowielaczy. Stanowi on uzupełnienie systemu czterech mniejszych, dwunastometrowych teleskopów działających w obserwatorium H.E.S.S. od 2004 roku. Obserwatorium H.E.S.S. prowadzi badania w dziedzinie atrofizyki wysokich energii, kosmologii i fizyki cząstek elementarnych poprzez obserwacje m.in. aktywnych galaktyk, supernowych, pulsarów i układów podwójnych gwiazd. Uruchomienie teleskopu H.E.S.S. II przyczyni się do znacznego zwiększenia czułości i zakresu energetycznego całego systemu.
Obserwatorium H.E.S.S. jest obecnie zarządzane i użytkowane przez zespół ponad 170 naukowców z 32 instytucji naukowych z 12 krajów. Polskę w tej międzynarodowej współpracy reprezentuje Polskie Konsorcjum Eksperymentu H.E.S.S., którego koordynatorem jest Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN w Warszawie. Wyniki badań prowadzonych dotychczas w obserwatorium H.E.S.S. zostały opublikowane w ponad stu artykułach naukowych w najbardziej prestiżowych czasopismach o zasięgu międzynarodowym. W uznaniu najwyższej jakości prowadzonych badań zespół H.E.S.S. został uhonorowany Nagrodą Kartezjusza Komisji Europejskiej oraz nagrodą “Rossi Prize” Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego. Obserwatorium H.E.S.S. znalazło się również w pierwszej dziesiątce najbardziej wpływowych obserwatoriów na świecie.
Tekst: dr hab. Rafał Moderski - koordynator projektu H.E.S.S. w Polsce
Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN
Na zdjęciu: przedstawiciele Polski na uroczystej inauguracji teleskopu H.E.S.S. II. Od prawej: pan Witold Majewski - II Sekretarz Ambasady RP w Pretorii, prof. Michał Ostrowski, dr hab. Rafał Moderski - koordynator projektu H.E.S.S. w Polsce, prof. Włodzimierz Kluźniak, mgr Anna Barnacka, prof. Bronisław Rudak, prof. Tomasz Bulik. W tle 28-io metrowy teleskop systemu H.E.S.S.
