small pl CAMK logo

Treść wpisu

Data utworzena: ,   Data archiwum:

Modele hydrodynamiczne gwiazd pulsujących typu BL Herculis

W pracy "Chaos in Hydrodynamic BL Herculis models", Smolec i Moskalik (2014), zaakceptowanej do publikacji w czasopiśmie MNRAS, przedstawiono analizę modeli hydrodynamicznych gwiazd pulsujących typu BL Herculis (Cefeidy II populacji). Modele wykazują cały szereg efektów charakterystycznych dla chaosu deterministycznego, obecnych także w klasycznych układach chaotycznych np. w układzie Lorenza czy w odwzorowaniu logistycznym. Większość zjawisk chaotycznych wykryto po raz pierwszy w modelach gwiazd pulsujących.

 


Diagram bifurkacyjny dla policzonych modeli (rysunek), pokazujący możliwe wartości maksymalnego promienia modelu w funkcji temperatury efektywnej, ma bardzo interesującą i bogatą strukturę. Kaskady podwojenia okresu, widoczne od strony gorącej oraz od strony chłodnej, prowadzą do obszaru chaosu (szare wstęgi na rysunku). Wewnątrz obszaru chaotycznego wyraźnie widać kilka "okien", w których obserwujemy zmienność okresową z okresem odpowiadającym wielokrotności okresu podstawowego. Przy granicach tych okien wykryto kolejne interesujące zjawisko - intermitencję, czyli zachodzące losowo przełączanie się pomiędzy zmiennością chaotyczną i okresową.

Do tej pory, w gwiazdach typu BL Her odkryto jedynie zjawisko podwojenia okresu (Smolec i in. 2012). Chaos deterministyczny obecny jest w jaśniejszych kuzynkach gwiazd BL Her, w gwiazdach typu RV Tauri i w półregularnych gwiazdach pulsujących. Policzone modele pozwolą na lepsze zrozumienie zmienności tych słabo zbadanych gwiazd. Motywują do poszukiwania nowych, przewidzianych przez modele, a nieodkrytych dotąd efektów chaotycznych w obsewracjach tych gwiazd.

Rysunek: Diagram bifurkacyjny dla policzonych modeli hydrodynamicznych. Warto zauważyć silne podobieństwo do diagramów bifurkacyjnych nawet najprostszych układów chaotycznych, np. mapy logistycznej.

Archiwa


Kategorie