Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Black holes are among the most enigmatic objects in the Universe, and their mergers are some of the most energetic events ever observed. With the advent of gravitational wave astronomy, we now have a new window into these cosmic collisions. This talk explores how star clusters—dense environments where stars are born and interact—serve as natural factories for producing merging black holes. We begin with an introduction to black holes, gravitational waves, and the groundbreaking discoveries made by the LIGO-Virgo-KAGRA collaboration through ground-based gravitational wave detectors. Then, we delve into the physics of star clusters, discussing how dynamical interactions in these dense and crowded environments lead to black hole binaries that eventually merge due to gravitational wave emission. Through computer simulations, we explore how these binaries form and evolve, shedding light on the origin of some of the black hole mergers detected by gravitational wave observatories.By understanding the role of star clusters, we can better interpret current observations and prepare for future discoveries with planned space-based gravitational wave detectors like LISA.
Wykład w języku angielskim.
Marcin Kiraga (OAUW, Warszawa)
Jarosław Dyks (CAMK, Toruń)
Pulsary opisuje się jako kosmiczne latarnie morskie. Są to jednak latarnie wyjątkowo kapryśne i z bardzo niesfornym latarnikiem. Wykazują one dziesiątki efektownych zjawisk w sposobie ich pulsowania, w kształcie ich latarnianego snopu promieniowania, w polaryzacji tegoż promieniowania, oraz w postaci najdziwaczniejszych zaćmień jakie zna astronomia. Dlatego równie wiele wspólnego co z latarnią, mają z wirującą dętką od ciągnika, z kinowymi okularami 3D i z sekcją muszli ślimaka zatoczka.
Agata Różańska (CAMK, Warszawa)
Prawie połowa obserwowanej materii w Kosmosie występuje w formie gorącego gazu o temperaturze milionów stopni. Tak rozgrzana materia jest źródłem niewidzialnego gołym okiem promieniowania rentgenowskiego i tylko za pomocą specjalnych odbiorników możemy ją zbadać. Pierwsze obserwacje w rentgenowskiej dziedzinie widma pokazały naukowcom, że gorący gaz jest wszędzie. Występuje w centralnych obszarach gromad galaktyk, otacza pojedyncze galaktyki i ich aktywne jądra, oraz znajduje się w pobliżu czarnych dziur, czego przykładem jest ta w naszej Galaktyce – SgrA*. Gorący gaz międzygalaktyczny popularnie zwany WHIM (z ang. Warm Hot Intergalactic Medium) stanowi istotną część znanej nam materii, ale nie wiemy jak powstał. Większość gorącego gazu wypływa ze środków galaktyk w formie gorących, zjonizowanych wiatrów, których natury do końca nie rozumiemy. Kluczowe jest zbadanie jak dochodzi do kumulacji gorącej plazmy w galaktykach, gromadach gwiazd i galaktyk, i jaki ma ona wpływ na obecny kształt Wszechświata. Na wykładzie zaprezentuję stan obecnej wiedzy na temat rozkładu gorącej materii we Wszechświecie.
Michał Chodorowski (CAMK, Warszawa)
Wielkoskalowe, trójwymiarowe przeglądy galaktyk dają zniekształcony obraz ich rozmieszczenia przestrzennego we Wszechświecie. Kosmonauta rodem z filmu science fiction rozbiłby swój statek kosmiczny gdyby nim kierował wyłącznie w oparciu o współczesne mapy rozmieszczenia galaktyk. W wykładzie wyjaśniam przyczynę tego zjawiska oraz wykazuję, że jest ono źródłem cennych informacji o naszym Wszechświecie.
