Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Na nocnym niebie widzimy, nieuzbrojonym okiem, kilka tysięcy migoczących gwiazd. Mogłoby się wydawać, że to one skupiają materię we Wszechświecie. Że są podstawowymi "cegiełkami", wyznaczającymi strukturę Kosmosu. Okazuje się jednak, że to nie same gwiazdy ale ich skupiska - galaktyki są tymi wyznacznikami. Galaktyki są skupiskami setek miliardów gwiazd i to one decydują o strukturze Wszechświata oraz jego ewolucji. O ich istnieniu przekonaliśmy się zaledwie ok. 100 lat temu. Czym są galaktyki, jak powstały, jak się zmieniały, czym się różnią między sobą, jaki będzie ich los, w jakiej my mieszkamy? O tym będzie ten wykład.
Janusz Ziółkowski (CAMK, Warszawa)
Marek Sikora (CAMK, Warszawa)
Czym są, jak ewoluują, i jak ich ewolucja wiąże się z ewolucją supermasywnych czarnych dziur i galaktyk. Będzie też o produkcji relatywistycznych strug materii w kwazarach.
Michał Bejger (CAMK, Warszawa)
Motywacją i motywem przewodnim wykładu jest popularne w astrofizyce nazwenictwo związane z jedzeniem. Pod tym, nie całkiem serio, pretekstem zapoznamy się już na poważnie z różnymi obiektami i teoriami astronomicznymi w mikro- i makro-skali z dziedziny astronomii gwiazdowej, kosmologii oraz fizyki jądrowej i cząstek elementarnych.
Bożena Czerny (CAMK, Warszawa)
W 1963 roku holenderski astronom, Maarten Schmidt, przyglądał się widmu pewnego dziwnego niby-gwiazdowego obiektu. Widmo miało niespotykane, bardzo jasne prążki, i to w nietypowych miejscach. W chwili olśnienia zrozumiał, że widzi efekt przesunięcia ku czerwieni, i tak narodziła się nasza wiedza o kwazarach. Od tego czasu astronomowie zrozumieli, że aktywność kwazarów to efekt opadania materii na supermasywną czarną dziurę. Teraz nadszedł czas na odpowiedź, skąd właściwie biorą się te prążki.
Ewa Łokas (CAMK, Warszawa)
Wykład będzie poświęcony galaktykom najciemniejszym w dwojakim sensie: tym o niskiej jasności i tym składającym się głównie z ciemnej materii. Własności galaktyk tego typu zostaną zilustrowane na konkretnych przykładach obiektów z najbliższego otoczenia Drogi Mlecznej. Badania takich galaktyk mają istotne znaczenie dla rozwoju naszej wiedzy o powstawaniu struktury we Wszechświecie.
Joanna Mikołajewska (CAMK, Warszawa)
Słońce i inne gwiazdy nie są niezmienne. Z wiekiem zmieniają się ich rozmiary, temperatura, ilość emitowanej energii i skład chemiczny. Co determinuje ich ewolucje i jaki czeka je koniec?
Arkadiusz Olech (CAMK, Warszawa)
W referacie będę zachęcał do budowy niewielkich i zautomatyzowanych obserwatoriów astronomicznych. Postaram się pokazać, że nawet niewielkim sprzętem można wykonywać wartościowe naukowo obserwacje, a ich wyniki publikować w recenzowanych czasopismach.
Piotr Życki (CAMK, Warszawa)
Wszechświat oglądany w promieniach rentgenowskich i gamma odkrywa swoje gwałtowne oblicze. Okazuje się, że istnieje wiele klas obiektów, które zmieniają jasność. Czasami jasność ich maleje do tego stopnia, że przestają być widziane przez nasze satelity. Na wykładzie bedą pokazane różne przykłady takich zmiennych obiektów i wskazane przyczyny ich zmiennego zachowania.
Jarosław Włodarczyk
Astronom z Gdańska przeszedł do historii nauki jako jeden z najwybitniejszych badaczy Księżyca. Jak jednak powstały jego mapy Srebrnego Globu i co na nich umieścił? Jak bliski był wyjaśnienia zjawiska libracji Księżyca i dlaczego zainteresował swoimi badaniami Izaaka Newtona? I czy wierzył, że na satelicie Ziemi rozwija się życie?
Agata Różańska (CAMK, Warszawa)
Astrofizyka rentgenowska jest obecnie dynamicznie rozwijającą się dziedziną astronomii. Od czasu, gdy w latach 60-tych odkryto pierwsze źródła rentgenowskie, rozpoczęła się era budowy satelitów obserwujących kosmos w promieniach X. W swoim wykładzie omówię krótko historię rozwoju tej ważnej dziedziny astronomii. Przedstawię podstawowe procesy odpowiedzialne za promieniowanie rentgenowskie w kosmosie, oraz pokażę obserwacje najlepiej nam znanych i zbadanych źródeł.
Wojciech Pych (CAMK, Warszawa)
Krótka historia teleskopów optycznych w astronomii. Przegląd nowoczesnych teleskopów - największe i całkiem małe. Planowane i budowane ogromne teleskopy naziemne.
Kamil Złoczewski (CAMK, Warszawa)
Misja Wostoka 1 miała miejsce 12 kwietnia 1961 roku. Tego dnia o godzinie 6:07, Jurij Gagarin wystartował z kosmodromu Bajkonur w pierwszym locie człowieka w przestrzeni kosmicznej. Przebywał w niej 108 minut.
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
Paradoks bliźniąt w szczególnej teorii względności jest jednym z najpopularniejszych paradoksów fizycznych. Mało znana jest jednak historia jego rozwiązania. Współczesne uogólnienie tego paradoksu w ramach ogólnej teorii względności przynosi nowe, zaskakujące jego wersje, oraz zupełnie nowe, jeszcze bardziej paradoksalne rozwiązania. Zrozumienie jeszcze bardziej paradoksalnych bliźniaków ma znaczenie praktyczne. Bez niego, nie działałby system GPS.
Mateusz Janiak (CAMK, Warszawa)
Kilka słów o termodymanice, entropii, związku z informacją, promieniowaniu Hawkinga i konsekwencjach.
Mirosław Giersz (CAMK, Warszawa)
Przedstawię i omówię ciekawe przypadki oddziaływań pomiędzy kosmicznymi obiektami. Rozpocznę od gwiazd, a na koniec przedstawię zderzenia galaktyk. Przedyskutuję takze rozrywanie pływowe oraz powstawanie gromad gwiazd.
Alexei Pamyatnykh (CAMK, Warszawa)
Zostaną przedstawione pierwsze wyniki poszukiwania pozasłonecznych planet oraz badania pulsacji gwiazdowych za pośrednictwem nowego amerykańskiego teleskopu kosmicznego KEPLER - największego teleskopu na orbicie dla bardzo dokładnych pomiarów blasku dalekich gwiazd.
Andrzej Sołtan (CAMK, Warszawa)
Żmudne i na pierwszy rzut oka niezbyt ambitne zajęcie zliczania ciał niebieskich może dostarczyć wielu, często nieoczekiwanych informacji nie tylko o tych obiektach, ale również np. o własnościach przestrzeni lub ewolucji całego Wszechświata. Przedstawię kilka przykładów wykorzystania zliczeń obiektów, które pomogły w ustaleniu ich natury, pozwoliły ocenić ich odległość, a nawet wykazały słabości niektórych modeli kosmologicznych.
Wojciech Pych (CAMK, Warszawa)
Janusz Ziołkowski (CAMK, Warszawa)
Paweł Haensel (CAMK, Warszawa)
Krzysztof Leszczyński (CAMK, Warszawa)
Astronomia, jak każda współczesna nauka ścisła, wymaga dużych mocy obliczeniowych. Wiele zagadnień rozwiązuje się za pomocą obliczeń równoległych, czasami na tysiącach procesorów naraz. Podczas obserwacji oraz w wyniku symulacji numerycznych powstaje wielka ilość danych, które trzeba gdzie/s przechować i sprawnie nimi zarządzać.
Mateusz Janiak (CAMK, Warszawa)
Astronomia i astrofizyka jako nauki bazujące na obserwacjach potrzebują coraz dokładniejszych danych do analiz. Wraz z rozwojem technologii jak i nauki zachodzi potrzeba budowy coraz bardziej wyrafinowanych teleskopów oglądających Wszechświat w zakresie od fal radiowych po najwyższe energie. Współcześnie coraz więcej instrumentów składa się z wielu teleskopów, które współpracując razem osiągają znacznie lepsze wyniki niż nawet największy, pojedyńczy przyrząd. Podczas wykładu zostaną omówione istniejące układy teleskopów i techniki obserwacji jak i planowane konstrukcje: radiowe SKA i układ teleskopów Czerenkowa CTA.
Arkadiusz Olech (CAMK, Warszawa)
Aleksiej Pamiatnych I Grzegorz Woźniak (CAMK, Warszawa)
W roku 2012 startuje pierwszy polski satelita naukowy - BRITE-PL "Lem". Ten satelita - jeden z sześciu bardzo małych (o wadze 6-7 kilogramów każdy) satelitów kanadysko-austrijacko-polskiego projektu BRITE, mającego na celu szczegółowe badanie zmian blasku wybranych jasnych gwiazd, zmian, spowodowanych pulsacjami (własnymi oscylacjami) gwiazd. Wykrycie takich zmian, często wielookresowych i z bardzo małą amplitudą, ich analiza i interpretacja zezwolą bardzo precyzyjnie sondować wnętrza gwiazd - podobnie jak seismologia przekazuje nam wiedzę o budowie wewnętrznej Ziemi na podstawie analizy globalnych i lokalnych drgań spowodowanych trzęesieniami ziemi i potężnymi wybuchami. W wykładzie powiemy zarówno o technicznych charakterystykach polskich satelitów (drugi, "Heweliusz", startuje w roku 2013), wytwarzanych w Centrum Badań Kosmicznych PAN, jak i o naukowych podstawach tego unikatowego międzynarodowego projektu.
Agata Różańska (CAMK, Warszawa)
Janusz Kałużny (CAMK, Warszawa)
Pierwsze zdjęcia nieba wykonano wkrótce po wynalezieniu fotografi w roku 1839. W trakcie wykładu przedstawione zostaną szczególnie ważne odkrycia astronomiczne dokonane na podstawie analizy zdjęć wykonanych techniką tradycyjną na kliszy jak i też przy pomocy CCD. Nie chodzi tu o wyjątkowo widowiskowe zdjęcia nieba, bo takich jest pełno w internecie, ale o takie które pozwolily istotnie poszerzyć naszą wiedzę o kosmosie. Pokrótce zostaną też omówione historyczne oraz planowane przeglądy całego nieba oparte o technikę fotograficzną.
Andrzej Sołtan (CAMK, Warszawa)
