Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Na nocnym niebie widzimy, nieuzbrojonym okiem, kilka tysięcy migoczących gwiazd. Mogłoby się wydawać, że to one skupiają materię we Wszechświecie. Że są podstawowymi "cegiełkami", wyznaczającymi strukturę Kosmosu. Okazuje się jednak, że to nie same gwiazdy ale ich skupiska - galaktyki są tymi wyznacznikami. Galaktyki są skupiskami setek miliardów gwiazd i to one decydują o strukturze Wszechświata oraz jego ewolucji. O ich istnieniu przekonaliśmy się zaledwie ok. 100 lat temu. Czym są galaktyki, jak powstały, jak się zmieniały, czym się różnią między sobą, jaki będzie ich los, w jakiej my mieszkamy? O tym będzie ten wykład.
Mirosław Giersz (CAMK, Warszawa)
W pierwszej części wykładu krótko podsumuję dotychczasową wiedzę na temat gromad kulistych oraz wyjaśnię, dlaczego zrozumienie ich ewolucji jest tak istotne dla wielu dziedzin astronomii i astrofizyki. Następnie, opierając się na podobieństwach pomiędzy gwiazdami a gromadami gwiazd określę główne etapy ewolucji gromad kulistych. W dalszej części wykładu, w oparciu o proste opisy procesów fizycznych odpowiedzialnych za ewolucję gromad kulistych przedyskutuję najważniejsze cechy różnych etapów ich ewolucji.
Filip Morawski (CAMK, Warszawa)
Wpływ sztucznej inteligencji (SI) na nasze życie z każdym rokiem wzrasta. Jest powszechnie wykorzystywana w wielu dziedzinach począwszy od marketingu, a skończywszy na diagnostyce medycznej. Ostatnimi laty, SI okazuje się szczególnie przydatna w rozwoju nauk takich jak astronomia czy astrofizyka, pomagając zrozumieć prawa stojące za fascynującymi zjawiskami natury takimi jak np. fale grawitacyjne. W trakcie referatu postaram się wyjaśnić czym jest SI, gdzie jest wykorzystywana, a także w jaki sposób pomaga nam zrozumieć tajemnice Wszechświata.
Maciej Konacki (CAMK, Warszawa)
Według obecnych szacunków na orbicie okołoziemskiej znajduje się około 1 miliona śmieci o rozmiarach 1 cm i większych. Stanowią one poważne zagrożenie dla aktywnych satelitów. Np. w grudni 2019 śmieć kosmiczny (stary człon rakiety Pegasus) minął polskiego satelitę naukowego BRITE2-PL w odległości ledwie 5 metrów. Do tego do końca dekady spodziewane jest wyniesienie łącznie do 100 000 nowych satelitów (!), głównie komercyjnych operatorów. To sytuacja bez precedensu, która będzie miała wpływ na gospodarcze, wojskowe i prawne aspekty wykorzystania przestrzeni kosmicznej. Tymczasem obecnie największy na świecie aktywnie odświeżany katalog obiektów (US Space Command) na orbicie okołoziemskiej obejmuje zaledwie około 26 000 obiektów. USA podejmują próbę prawnego uregulowania sytuacji na orbicie okołoziemskiej poprzez wprowadzenie systemu Space Traffic Management (STM), który miałby normalizować ruch orbitalny. Przygotowania do STM prowadzone są przez Office of Space Commerce, które jest częścią National Oceanic and Atmospheric Administration Departament Handlu USA. Działania te są realizacją Space Policy Directive-3 przyjętej przez administrację Prezydenta D. Trumpa w połowie 2018. STM jest także dyskutowane wewnątrz UE. Zmiana charakteru działalności ludzkiej na orbicie nie ogranicza się do domeny cywilnej. Sposób operowania państw w przestrzeni kosmicznej w domenie wojskowej także ulega dynamicznej ewolucji. W 2019 Indie z powodzeniem przeprowadziły próbę broni antysatelitarnej, niszcząc własnego testowego satelitę i generując setki śmieci kosmicznych. Wcześniej taki test przeprowadziły także Chiny. Rosja z powodzeniem przeprowadza eksperymenty z manewrującymi satelitami, które są używane do zbliżania się do satelitów innych krajów; ostatnio do tajnego satelity National Reconnaissance Office USA. Od stycznia 2019 Polska jest jest członkiem EU SST (European Union Space Surveillance nad Tracking Consortium) a od kwietnia 2019 funkcjonuje w Polskiej Agencji Kosmicznej Narodowe Centrum Świadomości Sytuacyjnej Przestrzeni Kosmicznej (Space Situational Awareness Center, SSAC-PL), które wypełnia zadania w ramach członkostwa w EU SST w celu zabezpieczania europejskich, w tym polskich, zasobów na orbicie okołoziemskiej. Celem wykładu będzie omówienie tych zagadnień.
Ryszard Szczerba (CAMK, Toruń)
Wiekszosc gwiazd w Drodze Mlecznej i w innych galaktykach to gwiazdy o masach nie przekraczających dziesieciu mas Slonca. Gwiazdy te podczas swojego zycia (ewolucji) traca wiekszosc swojej poczatkowej masy, wzbogacajac osrodek miedzygwiazdowy w nowopowstale w ich wnetrzach pierwiastki. Podczas koncowych etapow ich ewolucji, ktore przez analogie z zyciem istot zywych na Ziemii astronomowie czesto nazywaja "smiercia", utrata masy staje sie tak intensywna, ze gwiazdy staja sie niewidoczne dla teleskopow optycznych. Obserwacje tych etapow ewolucji sa jednak nadal mozliwe tyle tylko, ze w zakresie podczerwonym promieniowania. W swoim wykladzie omowie jak takie obserwacje sa wykonywane i czego dowiedzielismy sie z nich o zyciu, ale takze o "zyciu po zyciu" tych gwiazd.
