Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Na nocnym niebie widzimy, nieuzbrojonym okiem, kilka tysięcy migoczących gwiazd. Mogłoby się wydawać, że to one skupiają materię we Wszechświecie. Że są podstawowymi "cegiełkami", wyznaczającymi strukturę Kosmosu. Okazuje się jednak, że to nie same gwiazdy ale ich skupiska - galaktyki są tymi wyznacznikami. Galaktyki są skupiskami setek miliardów gwiazd i to one decydują o strukturze Wszechświata oraz jego ewolucji. O ich istnieniu przekonaliśmy się zaledwie ok. 100 lat temu. Czym są galaktyki, jak powstały, jak się zmieniały, czym się różnią między sobą, jaki będzie ich los, w jakiej my mieszkamy? O tym będzie ten wykład.
Marcin Kiraga (OAUW, Warszawa)
Jarosław Dyks (CAMK, Toruń)
Pulsary opisuje się jako kosmiczne latarnie morskie. Są to jednak latarnie wyjątkowo kapryśne i z bardzo niesfornym latarnikiem. Wykazują one dziesiątki efektownych zjawisk w sposobie ich pulsowania, w kształcie ich latarnianego snopu promieniowania, w polaryzacji tegoż promieniowania, oraz w postaci najdziwaczniejszych zaćmień jakie zna astronomia. Dlatego równie wiele wspólnego co z latarnią, mają z wirującą dętką od ciągnika, z kinowymi okularami 3D i z sekcją muszli ślimaka zatoczka.
Agata Różańska (CAMK, Warszawa)
Prawie połowa obserwowanej materii w Kosmosie występuje w formie gorącego gazu o temperaturze milionów stopni. Tak rozgrzana materia jest źródłem niewidzialnego gołym okiem promieniowania rentgenowskiego i tylko za pomocą specjalnych odbiorników możemy ją zbadać. Pierwsze obserwacje w rentgenowskiej dziedzinie widma pokazały naukowcom, że gorący gaz jest wszędzie. Występuje w centralnych obszarach gromad galaktyk, otacza pojedyncze galaktyki i ich aktywne jądra, oraz znajduje się w pobliżu czarnych dziur, czego przykładem jest ta w naszej Galaktyce – SgrA*. Gorący gaz międzygalaktyczny popularnie zwany WHIM (z ang. Warm Hot Intergalactic Medium) stanowi istotną część znanej nam materii, ale nie wiemy jak powstał. Większość gorącego gazu wypływa ze środków galaktyk w formie gorących, zjonizowanych wiatrów, których natury do końca nie rozumiemy. Kluczowe jest zbadanie jak dochodzi do kumulacji gorącej plazmy w galaktykach, gromadach gwiazd i galaktyk, i jaki ma ona wpływ na obecny kształt Wszechświata. Na wykładzie zaprezentuję stan obecnej wiedzy na temat rozkładu gorącej materii we Wszechświecie.
Michał Chodorowski (CAMK, Warszawa)
Wielkoskalowe, trójwymiarowe przeglądy galaktyk dają zniekształcony obraz ich rozmieszczenia przestrzennego we Wszechświecie. Kosmonauta rodem z filmu science fiction rozbiłby swój statek kosmiczny gdyby nim kierował wyłącznie w oparciu o współczesne mapy rozmieszczenia galaktyk. W wykładzie wyjaśniam przyczynę tego zjawiska oraz wykazuję, że jest ono źródłem cennych informacji o naszym Wszechświecie.
